Son bir haftadır EYT’lilerin durumu gündeme gelince sorunun nasıl çözüleceği konusunda alternatif modeller de konuşulmaya başlandı. Bunların başında da Finlandiya modeli geliyor. Ama önce EYT’lilerin beklentilerinden bahsedeyim.

Elbette öncelikle yaş şartının kaldırılıp, biran önce emeklilik istiyorlar. Buna, sigorta başlangıç tarihine göre kademelendirilerek, sigortaya en eski girişlilerden başlanıp, emeklilik hakkının tanınması da beklentiler arasında. Bunlar da olmazsa her yıl emekli aylıklarından belli oranda indirim yapılarak emeklilik hakkı verilmesi.

Finlandiya modeli dedikleri de işte, bu. Modele göre emeklilik yaşını bekleyenler her bir eksik yıl için daha düşük emekli aylığı ile emekli olabiliyorlar.

FİNLANDİYA MODELİ BİZE UYMAZ!

ÇOK konuşulan Finlandiya modelinde erken emekli olanların maaşlarından belirli oranda kesinti yapılıyor. Finlandiya modelinde bu şekilde emekli olanlara sonradan belirli bir miktar prim ödeyerek, emekli maaşlarını yükseltme hakkı da tanınmış.

Ancak bana göre Finlandiya modeli bize uygun bir model değil. Finlandiya’da bugün için ortalama emeklilik yaşı 63. Finlandiya’da tek bir emeklilik sistemi yok, özel emeklilik de var, kamu emeklilik sistemi de; detayına girmeyeceğim. Ancak bir araştırma yaptım Finlandiya’da en düşük emekli aylığı 1.200 Euro (7.500 lira) civarında. Bu maaşı alan emekliler dar gelirli sayılıyor ve geçinmekte zorluk çekiyor. Bizde ise en düşük emekli aylığı SSK’lı olarak 2.000 lira ki, bundan da düşük alanlar var. 1200 TL gibi.

Bu şartlarda siz, EYT’lilere, Finlandiya modelini uygulayalım derseniz, her bir yıl için daha düşük emekli aylığı verirseniz, bu kişiler hem çok düşük maaş alırlar hem de diğer emekliler ile aralarında uçurum ve adaletsizlik oluşur. Bu sefer de EYT’liler ileride emekli maaşlarının artırılmasını talep eder. Bu nedenle Finlandiya modeli bize uymaz.