GECE CALİSMASİNA İLİŞKİN
BİLGİ NOTU
LUTFEN DİKKATLİ OKUYUN...

Gece çalışması; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 vd. maddelerinde düzenlenmiş olup buna göre; Çalışma hayatında “gece” en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir. Bir çalışmanın yarıdan fazlası bu sürelere denk geliyorsa, ilgili çalışma bir gece çalışması olarak kabul edilir. 

İşçilerin gece çalışmaları yedi buçuk saati geçemez. Ancak 04.04.2015 tarihinde kanun maddesine yapılan ekleme ile; turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabileceği belirtilmiştir. Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışma yapılması işçinin yazılı onayına bağlı olup bu onay, iş sözleşmesi yapılırken ya da ihtiyaç ortaya çıktığında alınır ve işçinin özlük dosyasında saklanır.
Gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilere gece çalışması yaptırılamaz. Kadınlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespit ettirip işverene bildirdikleri tarihten itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamaz. Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır.
Aksine düzenleme bulunmadığı durumlarda fazla çalışma (mesai), haftalık 45 saati aşan çalışmadır. Esas olarak fazla mesai ücreti, gece ve gündüz çalışmasında farklı değildir. Her bir saat fazla çalışma için verilecek mesai ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Ancak gece çalışmasının zamlı ücret üzerinden ödeneceği hususunda açık bir kanuni düzenleme bulunmamakla birlikte işçi lehine olacak biçimde bu durum bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile düzenlenebilir, daha lehe hükümler getirilebilir. Uygulamada bu yönde getirilen gece çalışması için ek ödenecek kısma, "gece primi", "gece zammı" ve "vardiya zammı" gibi isimler verilmektedir. 
Sağlık Bakanlığının üyesi olduğu TÜHİS ile Öz Sağlık İş Sendikası arasında imzalanan İşletme Toplu iş Sözleşmesi’nde 
 
Düzenlemesi bulunmaktadır. Bu toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçilerden gece çalışanlar, haftalık 45 saati aşan çalışması olmasa dahi gece çalıştıkları döneme ait ücretlerini gece zammı uygulanarak (%35 zamlı) almalılar. Böyle olmuyor ise işveren tarafından işçiye eksik ücret ödemesi söz konusu olur. TİS den kaynaklı eksik ödenen ücret ve diğer hakları yönünden çıkacak uyuşmazlıkların; ilk kademe olarak işyerlerindeki işveren vekilleri ile sendika temsilcileri arasında halledilmesi, mümkün olmaması durumunda ise Uyuşmazlıkları Çözüm Kurulu’nda giderilmeye çalışılması bunun dahi mümkün olmaması durumunda ise adli yargının devreye girmesi ve Mahkemece sorunun giderilmesi gerekmektedir.
İşveren tarafından aksi yöndeki tutum ve davranışlar, işçilerden yeni duruma rıza göstermelerinin istenmesi ve yazılı onay alınmasının uygun olmadığı kanaatinde olduğumuzdan rıza gösterilmemesi veya rıza gösterilecek ise itirazı kayıt konulmak suretiyle yapılmasının işçilerin daha lehine olacağı hukuken mütalaa edilmektedir. 
Emeğin korunup karşılığının alındığı, her türlü ayrımcılığa son verildiği sağlıklı bir çalışma hayatı dileriz.
  Av. Levent ATABAY
     Atabay & Kaya 
    Hukuk & Danışmanlık