ASGARİ ÜCRET UYGULAMASI

Orman Genel Müdürlüğünde görev yapan ve 31.12.2022 tarihi itibariyle asgari ücretin altında ücret alan işçilerin günlük ücretleri 01.01.2023 tarihiden geçerli olarak asgari ücret (333,60 TL) seviyesine çekilmiştir. Ancak, 01.03.2023 itibariyle %17,22 oranında enflasyon farkının uygulaması yapılır iken 31.12.2022 tarihindeki ücretleri üzerine uygulanıp daha sonra asgari ücret uygulanmış olduğu bilgisi tarafıma iletildiğinden dolayı bu paylaşımı yapmaktayım.

Öncelikle mevzuatlarda asgari ücretle ilgili duruma bakalım,

Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 22.12.2022 tarih ve 2022/2 nolu kararı; “İşçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin; 01.01.2023-31.12.2023 tarihleri arasında 333,60 (üç yüz otuz üç) lira altmış kuruş olarak tespitine,” şeklinde olup, 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4857 sayılı İş Kanunun “asgari ücret” başlıklı 39 uncu maddesi; “iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir. Komisyon kararları kesindir. Kararlar Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer.” şeklindedir.

4857 sayılı İş Kanunun “ücret ile ilgili hükümlere aykırılık” başlıklı 102 inci maddesi (a) fıkrası; “32 inci maddesinde belirtilen ücret ile işçinin bu Kanundan veya toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen, 39 uncu maddesinde belirtilen komisyonun belirlediği asgari ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için yüz yirmi beş Türk Lirası idari para cezası, verilir.” şeklindedir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 401 inci maddesi ise “İşveren, işçiye sözleşmede veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen; sözleşmede hüküm bulunmayan hâllerde ise, asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti ödemekle yükümlü” olacağı açıkça kurala bağlanmıştır.

İşverenin, asgari ücretin altında günlük ücreti olan işçi arkadaşlar için 01.01.2023 tarihi itibariyle günlük ücretlerini 333,60 TL asgari ücret seviyesine çekmesi doğru bir uygulama olmuştur. Buraya kadar bir sıkıntı yok.

Ancak,

2022 yılı birinci altı ayında 5. Gruptan işe giren bir işçi arkadaşımızı örnek verecek olursak; 01.09.2022-28.02.2023 dönemi günlük ücreti 314,01 TL olup, asgari ücretin altında olduğu için 01.01.2023 tarihinde asgari ücret tutarı olan 333,60 TL ‘ye yükseltilmiştir. Ancak, toplu iş sözleşmesi gereği 01.03.2023 tarihinden geçerli olmak üzere işçilerin 28.02.2023 tarihindeki günlük brüt çıplak ücretlerine %17,22 oranında enflasyon farkı ilave edilir iken 314,01 TL ye geri çekerek üzerine %17,22 enflasyon farkını ilave edip 368,08 TL tespit etmesi hatalı olmuştur.

Şöyle ki,

Asgari ücret 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girmiş ve kesinleşmiştir. Günlük ücretleri asgari ücretin altında olan işçilerin ücretleri de 01.01.2023 tarihinde asgari ücret seviyesine çekilmiş ve kesinleşmiştir. Hatta işçi arkadaşlar Ocak ve Şubat ücretlerini de buna göre almışlardır.

Yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesi ise 01.03.2023 tarihinden geçerli olmak üzere işçilerin 28.02.2023 tarihindeki günlük brüt çıplak ücretlerine enflasyon farkı ilave edilecek şeklindedir.

Bu itibarla;

İşçi arkadaşımızın 01.09.2022-28.02.2023 dönemindeki 314,01 TL günlük ücreti önce 01.01.2023 tarihindeki asgari ücret olan 333,60 TL ‘ye yükseltilecek. Daha sonra toplu iş sözleşmesi gereği 01.03.2023 tarihinden geçerli olmak üzere işçilerin 28.02.2023 tarihindeki günlük brüt çıplak ücretlerine %17,22 oranında enflasyon farkı ilave edilerek 391,05 TL olmalıdır.

İŞÇİ ARKADAŞLARIN AYRICA BİLGİSİNE

Yukarıda izah edildiği şekliyle hatalı kabul ettiğimiz uygulama yapılsa bile bir kaybınız olmayacaktır. Neden mi? İşçi arkadaşımızın günlük ücreti 368,08 TL olduğunu kabul edelim. 01.03.2023 tarihi itibariyle toplu iş sözleşmesi imzalanacak. Her sözleşmede olduğu gibi bu sözleşmede de taban ayarlaması yapılacaktır. Örneğin taban ücretinin 450,00 TL olduğunu farz edelim. Bu durumda olan işçi arkadaşlar toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten geriye doğru fark alacaklar. Alacakları fark 450,00 – 391,05 = 58,95 TL üzerinden fark alacaklar. 450,00 – 368,08 = 81,92 TL üzerinden fark alacaklardır. 

Sonuçta hiçbir kaybınız olmayacak ama işverenin bu uygulaması akıllarda soru işareti olarak kalacaktır. Ayrıca, Sendika!